ABT Saat Horoloji Dersleri (Bölüm1)

Trend her ne kadar akıllı saatler ve dijital saatler yönünde evriliyor olsa da analog saatler albenisini asla yitirmiyor. Bir çok analog saat üreticisinin, Seiko gibi, 100-150’den fazla ara parça ile üretilmiş, el emeği göz nuru tasarımlarının fiyatlarını arttırdığını, dolayısıyla bu yöne doğru da ilginin geliştiğini gözlemliyoruz. Sizinle önümüzdeki haftalarda paylaşacağım yazılar ile Horoloji bilimine meraklı tüm üyelerimizin, bu minicik parçalar ile üretilen mekanik saatler ile ilgili merak ettiği bir çok detaya açıklık getirmeye çalışacağım. 

Önce bu minik parçaların, çokça görülen saat özelliklerinin ne işe yaradığını ve bazı terimlerin ne anlama geldiğini göreceğiz. Değinmediklerim olursa sosyal medya mecralarından ya da bu yazının altına yapacağınız yorumlar ile bize ulaşmaktan çekinmeyin lütfen. Sizlerin katılımı ile paylaşımlarımız daha eğlenceli hale gelecektir!

Alarm

Saatin ayarlanan zamanda ses veya titreşim üretmesini sağlayan düzenektir.

Seiko SSC081P Alarmlı Saat

Altimeter (Altimetre)

Altimetre deniz seviyesinin kaç metre yukarısında olduğunuzu ölçer. İniş ve çıkışa ait kayıt tutması sayesinde, altimetre tırmanıcılar, yürüyüşçüler, dağcılar ve tabii ki havacılar için vazgeçilmez bir gereçtir.

Analog Digital

Zamanı hem saat hem dakika kollarıyla hem de dijital ekran üzerinde sayılarla gösteren saattir. Bunlara DuoDisplay veya AnaDigi saat ismi de verilmektedir.

Seiko Prospex SNJ027 Divers Analog Dijital (Seiko Arnie)

Analog

Zamanı göstermek için akrep-yelkovan kullanan saattir

Annual Calendar (Senelik Takvim)

Tarih, gün ve ayın kaçı olduğunu gösteren saatlerdir. Ayın evrelerini gösteren modelleri mevcuttur. Bu tip saatler kısa ve uzun aylara göre tarih ayarını 1 yıl boyunca otomatik olarak yapabilmektedirler. Ancak her 4 yılda bir Şubatın 28 çektiğini doğru hesaplayamayabilir.

Aperture (Aralık)

Bazı saatlerin kadranında bulunan küçük bir aralıktır. Buradan tarih veya saat bilgisi okunabilir.

Auto Repeat Countdown Timer (Otomatik Başa Almalı Geri Sayım Sayacı)

Bu sayaç ayarlanan sürenin sonunda sıfırdan başlar. STOP düğmesine basılana dek başa dönmeye ve saymaya devam eder.

Automatic Winding Movement (Otomatik Kurmalı Mekanizma)

Otomatik saatler, elle kurularak çalışan saatle aynı prensipte çalışır. Ancak kurmalıdan farklı olarak ”Rotor” denilen bir sarkaca (pendulum) sahiptirler. Rotor mekanizmanın arka yüzüne monte edilmiştir. Saat kişinin bileğiyle birlikte hareket ettikçe Rotor saatin içinde dönme hareketi gerçekleştirerek saati kurar. Zaman zaman bunların da kurulmaları gerekmektedir. Saat kolda olmadığından dolayı enerjisini bitirmiş bir otomatik saat manuel olarak 30-40 defa kurulmalıdır. Böylelikle saat kola takıldığı sürece tam enerji kapasitesi kadar enerjiyi muhafaza edecektir. Koldan çıkarıldığı zamandan itibaren kılavuzda belirtilen süre kadar çalışmasını sürdürecektir (genellikle 35-45 saat). 

Seiko Prospex Automatic Alpinist SPB121j

Balance Spring (Denge Yayı)

Mekanik saatlerde bulunan bu çok ince yay, volanın geri sarmasını sağlar. Uzunluğu ve ayarı zaman değerini değiştirir. Buna Hairspring de denilmektedir.

Balance Wheel (Volan)

Mekanik saat düzeneğinde salınımı yani osilasyonu sağlayan ve zamanı eşit aralıklara bölen parçadır. Bu mekanizma saatin zaman ölçme hassasiyetini belirler.

Barrel (Yay Tamburu)

Mekanik saatin ana yayını içinde tutan tambur şekilli gömleğin ismidir. Saatin ne kadar güç depolayabildiği doğrudan bunun ölçülerine bağlıdır. Bazı saatlerde çifte tambur bulunmakta bu da daha çok enerji depolayabilme yetisi sağlamaktadır. Düzeneğin işleyişi tamburun dişli olan tarafından sağlanır.

Bezel (Çerçeve)

Bezel ismini verdiğimiz kısım kol saatinin camının etrafındaki kavrayıcı çerçevedir. Bunlar nadiren camın altında da olabilmektedir. Bezel’in amacı zaman farklılıklarını göstermektir. Bazı tasarımlarda Bezel tek yönlü olarak döndürülebilmektedir. Bazıları her iki yöne de dönerken bazıları sabitlenmiş yapıda olabilmektedir. Bezel hareketi saatin farklı kullanım özelliklerini ortaya çıkartır. Dönebilen Bezel, yelkovanın mevcut durumunu Bezel 12’ye gelecek şekilde ayarlamak kaydıyla zaman tutmaya ( yelkovanın bezel üzerinde gösterdiği süre ne kadar zaman geçtiğini gösterecektir), belli bir zamanda ölçümleme yapmaya yarar. Sabitlenmiş yapıdaki Bezellerin amacı saatten saate değişmekle birlikte genellikle takometre ölçeği olarak kullanılmaktadır.

Seiko Prospex 55th Anniversary Captain Willard Limited Edition – SPB183J

Bi-Directional Rotating Bezel (Her Yöne Dönebilen Çerçeve)

Hem saat yönüne hem de aksi yönde dönebilen Bezeldir. Geçen zamanı işaretlemek için kullanılır. Zaman tutmaya başlama konusunda tam esneklik sağlayan Bezeller her iki yöne de dönme özelliğine sahiptir.

Bracelet (Metal Bilezik)

Giyenin bileğini saran metal kemere verilen addır. Tipik olarak metal, esneklik sağlayan, gerektiğinde giyenin koluna göre ayarlanabilen yapıda üretilmektedirler.

Breguet Spring (Breguet Yayı)

Dengedeki değişikliklerin sağa sola toplanmasına sebep olabildiği spiral zemberek yayının dengesi bunun devamlılık arz etmesi halinde bozulabilmektedir. Breguet bunu 1795’de yayın son sarmasını yükseltip hafif bir kavis vermekle çözmüştür. ‘Breguet Yayı’ yayın sarsılma durumunda daha merkeze dönük bir ilerleme göstermesi ve saatin hızında artma etkisi yaratması ve denge kafalarının aşınmasının azalmasını sağlamıştır.

Bridge (Eşik)

Ana gövdeye monte edilen ve saat mekanizmasının gövdesini oluşturan kısım. Tüm diğer parçalar bu gövdenin içine monte edilir.

Calendar (Takvim)

Ayın kaçı olduğu, haftanın hangi günü olduğunu ve bazen de yılı gösterebilen bir özellik.

Cambered (Eğri Çark)

Bu çarklar mekanizma dahilinde farklı matematiksel değerlerin elde edilmesinde kullanılır.

Caliber or Calibre (Kalibre)

18. yüzyıl başlarından beri farklı bileşenlere ve lokasyonlarına karşılık gelmiş olmakla birlikte bugün ya mekanizma ya da onun üreticisini kasteder.

Case (Kasa)

Saatin parçalarını içinde bulunduran kısım. En yaygın malzeme paslanmaz çeliktir ancak titanyum, platinyum, altın ve gümüşe de rastlanması mümkündür. Bu alternatifler fiyatı da arttırmaktadır.

Chronograph (Kronograf)

Kronometreli bir saate verilen isimdir. Kronometreli saatler kronometre işlevinin yanı sıra saati de göstermektedirler. Genellikle kronometre saatin mekanizmasını paylaşmaktadır ve kronometrenin çalıştırılması, durdurulması saat gövdesi üzerindeki start, stop, reset butonlarıyla yapılır. Genellikle kronometrenin saniye kolu kadranın geniş kısmını işaret eder ve diğer kollar bu sırada saat ve dakikaları gösterir. Farklı çeşitleri mevcuttur.

ABT Saat’in Chronograph Koleksiyonunu inceleyin!

Chronometer (Kronometre)

İsviçreli “Controle Officiel Suisse des Chronometeres” (COSC) tarafından onaylanmış mekanizmaya sahip saattir. 3 farklı sıcaklıkta ve 5 farklı pozisyonda 15 gün boyunca ölçümler yapılmaktadır. -4/+6 /gün duyarlılığına sahip mekanizmalara kronometre sertifikası verilir. Quartz mekanizmalar +/-0.2 /gün hassasiyetinde olmalıdır. Quartz mekanizmalar yapısı gereği hassasiyetini konum sıcaklığa göre kaybetmemektedir. Pek az marka Quartz mekanizmalarını sertifikalandırma zahmetine girmektedirler. Breitling, bunlardan birisidir. Neticede çok yüksek hassasiyete sahip saatler ortaya çıkmaktadır.

Complication (Sofistike Saat)

Zamanı ölçmekten başka işlevleri de olan saatlere denir. Basit bir sofistike saat üzerinde çeşitli kronometreler, Alarm, yıllık takvim GMT işlevleri yer alır. Çok yüksek oranda sofistike özellik arz eden saatlere Grand Complication denilmekte olup bunlar üzerinde genellikle süreğen takvim, Tourbillon, dakika yineleyici veya zaman eşleştirme özellikleri ve diğer bazı özellikler bulunabilmektedir.

COSC

İsviçreli COSC “Controle Officiel Suisse des Chronometres”

Countdown Timer (Geri Sayım Sayacı)

Kullanıcıya önceden ayarladığı zamanın ne kadarının geçtiğini görme imkanı tanır. Bazı Quartz versiyonlarda bu süre dolmadan önce uyarı sinyali çalmaktadır.

Crown (Stem, Pin)

Gövdenin dışarısında kalan dışı yivlendirilmiş buton şeklindeki kısımdır, akrep ve yelkovanın ayarlanması hem de ana yayın kurulması için kullanılır (mekanik saatlerde). Kurma kolu olarak da anılır.

Grand Seiko SBGR261G Eşsiz GS logolu Crown

Crystal (Kristal)

Saatin kadranı üzerindeki şeffaf yüzeydir. Cam, plastik, mineral kristal veya safir kristal (sentetik, çizilmeye dayanıklı bir malzeme) olabilir. Saatin kadranını korumaya yarar.

Day/Date (Gün/Tarih)

Ayın kaçı olduğunu ve günlerden ne olduğunu gösterme özelliği.

Seiko Save The Ocean Special Edition SRPD21K1 Senelik Takvim

Day/Night or AM/PM Indicator (Gün/Gece veya AM/PM Göstergesi)

Gösterilen zamanın AM mi yoksa PM mi olduğunu ifade eden göstergedir. Bu özellik genellikle GMT/Dual Time özellikli saat kadranlarında yer alır. World Time Display(dünya saatlerini gösterme) özellikli saatlerde diğer zaman dilimlerinde gün mü gece mi olduğunu anlamakta yardımcı olmaktadır.

Grand Seiko SBGE201G GMT Dual Time Saat

Deployment Buckle (Açma Tokası)

Kayışın her iki ucunda birden bulunan bir tokadır. Uzatılabilir olması sayesinde istenilirse saat bilek üzerinde kayacak şekilde, istenilirse sıkıca yapışacak şekilde takılabilir. Doğru boya bir defa ayarlandığında artık ayarlama gerektirmeyecektir. Kayıştaki gereksiz basıncı azaltıp ömrünü uzatacaktır. Ayrıca bu toka mekanizmaları saatin takılıp çıkarılması sırasında ekstra güvenlik de sunabilmektedirler.

Digital Display (Dijital Ekran)

Akrep yelkovan yerine numaralarla saati gösteren saat kadranıdır. (LCD) ekranlar sıklıkla kullanılır.

Dual Time (Çift Zaman Dilimi)

Yerel zamanın yanı sıra en az bir diğer zaman dilimindeki saati de gösteren saattir. Bunu yaparken genelde ikinci bir 24 saatlik bazda işleyen koldan faydalanılır. Bazı saatlerde ikinci zaman dilimindeki tam zamanı bağımsız arka planda bir kadranda gösteren sistemler bulunmaktadır.

Duo Display (Çift Gösterge)

Zamanı hem akrep-yelkovan hem de dijital ekranla gösteren saat tipleridir. Bunlara “Ana/Digi display” de denilmektedir.

Horoloji, yani Saat Bilimi, derslerimizin ilk bölümünü burada bitiriyoruz. Umarım size ABT saat koleksiyonlarında bulunan saatler ile bir görsel şova dönüşen bu yazımızdan keyif almışsınızdır. Bir sonraki bölüm için blogumuzu takip ediniz ve e-mail listemize kayıt olunuz lütfen. Eğer ki açıklığa kavuşturmamızı istediğiniz diğer konular ya da terimler varsa bu yazının altına, yorumlar kısmına yazınız. Hemen sizin için araştıralım ve en güvendiğiniz saat uzmanınız ABT saat farkıyla sizlere eksiksiz bilgiyi ulaştıralım. Bir sonraki dersimizde görüşmek dileğiyle…