Tissot PRX Mi Yoksa Gentleman Mı Daha İyi?

Bugün saat severler arasında oldukça popüler bir soruya cevap bulmaya çalışacağız: “Tissot PRX mi daha iyi yoksa Gentleman mi?” Öncelikle şunu belirtelim ki iki model de Tissot’un en ünlü ve en yüksek satış başarısına sahip modellerinden. İki model de sadece saati ve tarihi gösterme fonksiyonlarına sahip ve oldukça benzer mekanizmalarla çalışıyor. Peki o zaman saat bloglarında, forumlarında sıklıkla sorulan “Hangisi daha iyi?” sorusunun nedeni nedir? Gelin öncelikle saatlerin dizaynından sonra da mekanizmalarından bahsederek bir karşılaştırma yapalım.

Tissot PRX

Tissot Gentleman
(Fotoğtaf Kaynağı: www. monochromewatches.com)

Gentleman ile bir giriş yapalım diyorum. Gentleman’ı gördüğünüzde aklınıza hangi saat geliyor? Açıkçası Gentleman; bana Rolex Datejust’ı hatırlatıyor. Üç kol ile saat gösteriminin yanında sadece tarih fonksiyonuna sahip Datejust; hem klasik hem spor dizayna sahip ve her ortamda rahatça kullanılabilecek, sağlam ve güvenilir bir saat olmasıyla ünlü. Gentleman’ın dizaynında gördüğümüz sade ve fonksiyonel tasarım bana modern bir Datejust hissi veriyor. Burada dikkatinizi bir kelimeye çekmek istiyorum: “Zamansız”. Sade ve klasik dizayn; Gentleman’ın zamansızlığına dikkat çekerken, 40 mm kasa çapı saate modern bir hava katıyor. Sizden ricam Gentleman ile ilgili bu kelimeyi aklınızda tutmanız: “Zamansız”.

Rolex Datejust 41
(Fotoğraf Kaynağı: www.tickingway.com)

(Fotoğraf Kaynağı: www.teddybaldassare.com)

Şimdi PRX’e geçebiliriz. Aynı soruyu sorarak kendimi tekrarlamak istemiyorum ama PRX’e bakınca aklınıza hangi saat geliyor? Bu soruyu cevaplamak için gelin saatçilik tarihinde kısa bir yolculuğa çıkalım…

1970’ler İsviçre saat endüstrisi için oldukça zorlu yıllardı. Bunun sebebi Seiko’nun 1969’da dünyanın ilk quartz mekanizmalı saatini(Astron) tanıtmasıydı. Quartz mekanizma; mekaniklere göre çok daha hassastı ve çok daha az maliyetlerde üretilebiliyordu. Dolayısıyla fonksiyonel anlamda daha etkin bir mekanizma olduğu için quartz; mekanik mekanizmalar yerine tercih edilmeye başladı. Mekanik saatçilik üzerine bir imparatorluk kurmuş İsviçre saat endüstrisinin tahtı; quartz mekanizma karşısında büyük bir tehdit altındaydı. İsviçreliler bu döneme “Quartz Krizi” adına verdiler. Tabi Seiko için bu dönemi ismi “Quartz Devrimi” idi.

Seiko Astron: Dünyanın ilk quartz saati.
(Fotoğraf Kaynağı: www.firstclasswatches.co.uk)

Bu dönemde İsviçre’de onlarca marka, fabrika kapandı, çoğu da kapanmanın eşiğine geldi. Markalar bu karanlık dönemi atlatabilmek ve mekanik saatçiliği korumak için yaratıcı düşünmek zorundaydı. 1972’de yüksek saatçiliğin ikonik markalardından Audemars Piguet; kutunun dışında düşündü ve Royal Oak’ı tanıttı. Ünlü saat tasarımcısı Gerald Genta tarafından dizayn edilen Royal Oak; eski dalış kasketlerinden esinlenilerek yaratıldı. Masif 39 mm paslanmaz çelik kasaya ve kasaya entegre paslanmaz çelik bileziğe sahip bu model çok dikkat çekti. (Şimdi tüm bunların PRX ile ne ilgisi var diye düşünüyorsunuzdur, birazdan oraya geliyorum) Bunun sebebi Royal Oak’ın hiçbir saate benzememesiydi. O güne kadar Audemars Piguet gibi markalar küçük kasa çaplarında, altın, klasik dizaynlara sahip takım elbise saatleri üretiyordu. Royal Oak gibi spor bir saat daha önce üretilmemişti. Ayrıca Royal Oak’ta hem çelik kasasında/bileziğinde; hem mekanizmada yüksek işçilikte finisaj tekniklerinin bulunması alışılmışın dışındaydı. Fiyatının da klasik, altın takım elbise saatlerinden daha yüksek olmasıyla iyice gözleri üzerine çekti. Bu akıma saatçilik dünyasında “Entegre Bilezikli Çelik Lüks Spor Saat” kategorisi dendi ve başka markalar da bu trendi takip etmeye başladı: Patek Philippe, Girard Perregaux, IWC,Rolex… ve tabi ki TISSOT!

Audemars Piguet Royal Oak

1978’de Tissot; Royal Oak gibi kasada, bilezikte yüksek finisaj teknikleri ve kasaya entegre bileziği bulunan bir model tanıttı. Ancak bu model; Royal Oak ile benzer bir dizayn diline sahip olsa bile asıl esinlenildiği saatin Rolex Oysterquartz olduğunu düşünüyorum. Fıçı şeklinde bir kasaya ve kasanın üzerine oturtulan yuvarlak bezele sahip bu modele Tissot, Seastar koleksiyonu içerisinde dahil etti, sonraları ise PRX ismini aldı. Bu noktada PRX isminin nereden geldiğinden de bahsetmiş olalım. Precise(Hassas), Robust(Sağlam) kelimelerinin baş harfleri ile 10 bar su geçirmezliği belirten ve Roma rakamında 10’a karşılık gelen X’in birleşimi ile oluşan bu kelime Tissot’un en önemli modellerinden biri oldu.

1978’de üretilen Tissot Seastar, PRX’in atası olarak kabul edilmektedir.

Rolex Oyster Quartz

İşte PRX’in tarihi de böyle. Modern PRX’lerin 70’lere uzanan hikayesiyle zengin bir tarihe sahip olduğuna inanıyorum. Ayrıca; 70’lerdeki modellerdeki gibi modern PRX’lerde de bulunan özel finisaj teknikleri; onu rakiplerinden ayırıyor. Bence; PRX’ten onlarca kat pahalı saatlerde benzerlerini gördüğümüz bu tekniklerin PRX’te bulunması gerçekten çok etkileyici. 70’lerin dizayn diline sahip PRX ile ilgili aklımızda bir kelime tutmamız gerekiyorsa o da: “Retro”.

Biraz da mekanizmalardan bahsedelim. Öncelikle şunu belirteyim ki iki model de quartz ve otomatik mekanizmalar ile üretiliyor. PRX ve Gentleman’da kullanılan quartz mekanizmalar birebir aynı. İki modelde bulunan otomatik mekanizmalar; ETA’nın yeni geliştirdiği C07 ailesine ait olmasının yanında ufak bir farka sahip.

Tissot PRX’in mekanizması
(Fotoğraf Kaynağı: www.monochromewatches.com)

Bu arada C07’nin ne olduğunu merak edenler için büyük bir parantez açalım;

(C07; ETA’nın belki de en bilinen ve en sık kullanılan kalibresi olan ETA2824’ün en yeni halidir. Efsaneleşmiş bir mekanizma olan ETA2824’ün geliştirilmesiyle elde edilen C07 mekanizmalarında; iyileştirilmesi mümkün olan her parça iyileştirildi, balans; bakım-onarım esnasında daha az maliyetli olacak şekilde modüler bir yapıda inşaa edildi, balansın hızı lazerle ayarlandı(bu sayede C07’ler çok hassas çalışmakta), zemberek iyileştirildi(güç rezervinin artırılmasına katkıda bulundu), vuruş sayısı 4Hz’den(28.800 vuruş/saat) 3Hz’e(21600 vuruş/saat) düşürülerek güç rezervi 38 saatten 80 saate çıkarıldı. Mekanizmaların Powermatic 80 ismi de bu nedenle verilmiş.)

Tissot Gentleman’ın mekanizması
(Fotoğraf Kaynağı: www.monochromewatches.com)

Yukarıda bahsettiğim gibi PRX’te ve Gentleman’da bulunan otomatik mekanizmalar C07 ailesine ait. O zaman iki modelde kullanılan mekanizmaların farkı nedir?

1.Gentleman Powermatic 80 Silicium’un mekanizması olan ETA C07.811’de balans spirali; silisyumdan(silikon) yapılmış. Bunun avantajı balans spiralinin ısı değişimlerinden ve manyetizmadan az oranlarda etkilenerek hassas çalışmaya olanak sağlaması.

2..PRX’in mekanizması olan  ETA C07.111’de balans spirali; ETA’nın en yeni balans spirali olan Nivachron adlı titanyum bir alaşımdan üretildi. Nivachron ise; silisyum değil titanyum alaşımdan üretilmesinden dolayı ısı değişimine ve manyetizmaya karşı daha dayanıklı.

(Fotoğraf Kaynağı: www.monochromewatches.com)

Bahsettiğim gibi PRX ve Gentleman’da kullanılan quartz mekanizmalar birebir aynı. Otomatik kalibrelerdeki tek fark ise PRX’in daha yeni ve daha dayanıklı bir balans yayı(pandül) kullanması. “Peki gerçekten çok büyük bir fark var mı?” diye sorabilirsiniz. Açıkçası iki balans yayı da Kısacası her iki otomatik mekanizma da efsaneleşmiş ETA2824’ün en mükemmel halleri ve ikisi de oldukça hassas çalışmakta, ancak PRX; biraz daha üstün bir balans yayına sahip.

Şimdi de bu uzun yazıyı toparlama zamanı. Hani iki modelin dizaynlarından ve tarihinden bahsederken iki kelimeyi aklımızda tutmuştuk: “Zamansız” ve “Retro”. Gentleman; sade-klasik ve işlevsel dizaynı ile zamansız(ve biraz modern) bir görünüme sahipken PRX; 70’lerin dizayn anlayışını yansıtması ve zengin tarihi ile “Retro” bir havaya sahip. Mekanizmalar arasında ise çok büyük bir farktan söz edemeyiz.(Sonuçta iki pandül  oldukça yüksek ısı ve manyetizmaya dayanıklılık değerlerine sahip. Sadece PRX bu konularda biraz daha iyi.)

(Fotoğraf Kaynağı: www.monochromewatches.com)

“O zaman hangisi daha iyi?” Bunun cevabının kişinin zamansız(ve biraz modern) dizaynlardan mı yoksa retro dizaynlardan mı hoşlandığına göre değişeceğini düşünüyorum. Dolayısıyla bu hayli kişisel bir durum. Ancak bana soracak olursanız; vintage modellerden esinlenilerek üretilen modern saatlere(bkz: Longines Heritage Koleksiyonu) olan ilgim, bu fiyat segmentinde bu kadar özel finisaj tekniklerine başka bir modelde rastlanmaması ve 70’lerin disko zamanlarını hatırlatan nostaljik-retro bir kişiliğe sahip olması ile PRX’i tercih ederdim. Peki sizin tercihiniz “retro” mu olurdu yoksa “zamansız” mı?